Mersin’in yalnızca bir liman şehri değil, aynı zamanda kültür ve sanatın Akdeniz’deki taşıyıcısı olduğu artık herkesin malumu. Bu taşıyıcı kimliğin önemli ayaklarından biri ise edebiyat… Son yıllarda artan yerel kültür araştırmaları, Mersin’in yetiştirdiği ya da yaşamına dokunmuş yazarların, Türk edebiyatına bıraktığı izleri gün yüzüne çıkarıyor.
İşte edebiyatımızda derin izler bırakmış, eserlerinde Mersin’in sesini, iklimini ve insanını yansıtan beş kıymetli yazar:
Fakir Baykurt: Tarsus’un Öğretmeni, Anadolu’nun Anlatıcısı
1950’li yıllarda Tarsus’ta öğretmenlik yapan Fakir Baykurt, Anadolu gerçekçiliğinin edebiyattaki güçlü temsilcilerinden biri olarak tanınıyor. Yılanların Öcü, Kaplumbağalar ve Keklik gibi eserleriyle köy yaşamının çelişkilerini, insan-toprak ilişkisini ve sınıfsal çatışmaları konu alan Baykurt, Tarsus’un kırsal yaşamından doğrudan beslenmiştir.
Kendisinin yıllarca Tarsus’ta edindiği tecrübeler, karakterlerine yansıyan özgünlükte ve mekan betimlemelerinde açıkça hissedilir. Tarsus’un verimli ovaları, kavruk güneşi, yoksulluğu ve mücadeleci insanları Baykurt’un kaleminde roman kahramanlarına dönüşür. Tarsus’un, onun edebi dünyasında sıradan bir durak değil, düşünsel dönüşümünün temel taşlarından biri olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Ülkü Tamer: Silifke’de Serpilmiş Bir Şiir Yüreği
Gaziantep doğumlu olmasına rağmen, çocukluk ve gençlik yıllarını Mersin’in Silifke ilçesinde geçiren Ülkü Tamer, Akdeniz’in duygusunu ve şiirselliğini satırlarına taşımayı başaran bir isimdi.
İkinci Yeni şiir akımının güçlü bir temsilcisi olan Tamer, özellikle doğa, zaman ve insanın iç yolculuğu gibi temaları işlerken Silifke’de geçirdiği yılların izlerini şiirlerine ustalıkla yansıttı.
İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür adlı şiir kitabında geçen imgeler, Silifke kıyılarının, mavi gökyüzünün ve çocukluk izlenimlerinin harmanlandığı bir edebi dünyaya açılır. Bugün dahi Silifke kıyılarını gezen pek çok edebiyatsever, onun dizelerinde geçen sahneleri yerinde görme hissine kapılmaktadır.
Ahmet Yeşil: Sanatın Sözcüklerle Resmedilmiş Hali
1950 yılında Mersin’de dünyaya gelen ve Türkiye’nin önde gelen çağdaş ressamlarından biri olan Ahmet Yeşil, aynı zamanda derinlikli sanat yazılarıyla da edebiyat çevresinde saygın bir yer edinmiş bir kültür insanı.
Sanat üzerine kaleme aldığı Renklerin Hafızası, İz ve Tutku gibi denemelerinde, sanatın hayatla ve kentle olan ilişkisini sorgulayan bir yaklaşım sergiler. Mersin’in modernleşen yüzü, liman kenti kimliği, eski-yeni çatışması onun sanat yazılarında sıkça işlenen temalardır.
Kentin sadece fiziksel değil, kültürel dokusunu da eserlerinde işlemeyi seçen Yeşil, bu yönüyle Mersin’in yaşayan kültürel hafızası olarak anılıyor.
Ayşe Göksu: Kentin Sessiz Kadınlarının Sözcüsü
1959 yılında Mersin’de doğan ve yazın hayatına yerel dergilerde adım atan Ayşe Göksu, özellikle kadın duyarlılığıyla kaleme aldığı öykü ve denemeleriyle dikkat çeken bir isim.
Kırık Camlar ve Sözcüklerin Arasında gibi eserlerinde, Mersin’in kıyı mahallelerinden çarşısına, arka sokaklarından modern apartman yaşamına kadar uzanan geniş bir mekan yelpazesinde bireysel yalnızlıkları işler. Kadın karakterlerinin iç dünyasını, toplumla yüzleşmesini ve bastırılmış duygularını cesur bir dille anlatan Göksu, özellikle genç kadın yazarlar için bir esin kaynağı haline gelmiştir.
Mersin’in sokaklarında büyümüş, yerel kültürü birebir yaşamış bir yazar olarak, kent ile kurduğu bağ son derece sahicidir.
Ahmet Sarsılmaz: Modern Şiirin Mersinli Sesi
1965 yılında Mersin’de doğan Ahmet Sarsılmaz, şiir ve deneme türündeki eserleriyle günümüz kent yaşamını sorgulayan önemli bir edebiyatçıdır. Gölge Defteri, Kıyıdaki Adam ve Yitik Zamanın Kıyısında gibi eserlerinde, bireyin kentle kurduğu mesafeli ilişki, teknoloji çağında insanın yalnızlaşması ve geçmişe duyulan özlem gibi temaları işler.
Sarsılmaz’ın dizelerinde Mersin’in limanı, rüzgarı, martıları ve sabah çayları yalnızca dekor değil; ruh halinin birebir karşılığıdır.
Mersin merkezli şiir etkinliklerine ve yerel edebiyat buluşmalarına aktif olarak katılan Sarsılmaz, edebiyatla kentin etkileşimini sürekli canlı tutmaktadır.
Edebiyatın Kıyısında Değil Merkezinde Bir Kent: Mersin
Bu beş yazar özelinde görüldüğü gibi Mersin, edebiyat için yalnızca bir arka plan değil, aynı zamanda bir baş karakterdir. Onların kaleminde Mersin’in iklimi, tarihi, çarşısı, kıyısı ve insanı vardır. Her biri kendi üslubuyla bu kenti yazına taşımış, Mersin’i yalnızca coğrafi değil, aynı zamanda kültürel bir merkez hâline getirmiştir.
Bugün kentte düzenlenen şiir geceleri, edebiyat festivalleri, imza günleri ve genç yazar atölyeleri, bu mirasın hala diri olduğunu gösteriyor. Mersin Büyükşehir Belediyesi ve çeşitli sivil toplum kuruluşları da yerel yazarları destekleyerek bu kültürel hafızanın güçlenmesine katkı sağlıyor.
Mersin’in Edebiyat Belleği Geleceğe Taşınıyor
Mersin’in yetiştirdiği ya da bağrında ağırladığı yazarlar, sadece bireysel başarılarıyla değil, aynı zamanda bu kentin anlatılmayı hak eden yönlerini kayıt altına almalarıyla da kıymetli.
Edebiyatın, Mersin’deki gündelik yaşamın bir parçası hâline gelmesi için yürütülen çalışmalar arttıkça; yeni kalemler, yeni dizeler ve yeni öyküler bu topraklardan filizlenmeye devam edecek.