Psikolog Hatice Çelik, çocuk gelişiminde sıkça duyulan “duyu bütünleme” kavramını açıklayarak bu alanın günlük yaşamla olan güçlü bağını hatırlattı. Çelik’e göre insan bedeni, her an sayısız duyusal bilgi alıyor; dokunma, koku, ses, hareket ya da denge gibi veriler beynimize saniyeler içinde ulaşıyor. Beyin ise tüm bu verileri bir araya getirip anlamlandırarak bize doğru tepkiyi verme imkânı sağlıyor. Çocuklarda bu sürecin sağlıklı işlemesi; dikkat becerilerinden hareket gelişimine, sosyal iletişimden öğrenme süreçlerine kadar geniş bir yelpazeyi doğrudan etkiliyor. Bu nedenle duyu bütünleme, özellikle erken çocukluk döneminde yakından takip edilmesi gereken bir gelişim alanı olarak öne çıkıyor.

Duyu Bütünleme Sistemi Nasıl Çalışır?

Duyu bütünleme sistemi, çevreden gelen duyusal bilgileri düzenleyen ve işleyen karmaşık fakat doğal bir mekanizma olarak tanımlanıyor. Dokunma hissi, görsel uyaranlar, işitsel sinyaller ya da hareket algısı beyine ulaştığında, bu bilgiler bir nevi “süzgeçten” geçiyor. Çelik, bu süzgecin çocukların davranışlarını şekillendirdiğini belirtiyor. Örneğin yoğun seslerden huzursuz olan ya da dokunsal uyaranlara aşırı tepki veren bir çocuk, duyusal bilgileri tam olarak organize edemiyor olabilir. Duyuların doğru bütünleşememesi, dikkat dağınıklığı, sakarlık, öğrenme güçlükleri ya da sosyal iletişim sorunları gibi belirtilerle kendini gösterebiliyor.

Çocuklarda Duyu Bütünleme Gelişimi Neden Kritik?

Psikolog Hatice Çelik’in vurguladığı en önemli noktalardan biri, duyu bütünleme gelişiminin çocukların günlük yaşam becerilerine doğrudan yön vermesi. Bir çocuğun merdiven inip çıkması, kalemi doğru tutması, bir arkadaşının yüz ifadesini okuması ya da sınıfta öğretmenini dinleyebilmesi bile duyusal sürecin sağlıklı işlemesine bağlı. Duyular arasındaki denge bozulduğunda, çocuk hem bedensel hem bilişsel alanda zorlanabiliyor. Çelik, bu durumun erken fark edilmesinin ailelere büyük avantaj sağladığını, uygun oyunlar ve terapilerle duyusal işleme becerisinin önemli ölçüde desteklenebileceğini ifade ediyor.

15-8

Hangi İşaretler Duyu Bütünleme Sorununa İşaret Edebilir?

Duyu bütünleme sorunları her çocukta farklı şekillerde ortaya çıkabiliyor. Bazı çocuklar yüksek seslere karşı aşırı duyarlı olurken, bazıları hareket arayışında olabiliyor. Psikolog Çelik’e göre en sık gözlenen işaretler şöyle sıralanıyor:

Bu belirtilerin tek başına tanı koymak için yeterli olmadığını hatırlatan Çelik, ailelerin gözlemci olmasının önemine dikkat çekiyor.

Muhabir: Ebru Dost