Antalya Ticaret Borsası ve Antalya Tarım Konseyi Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Mart 2024 Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) sonuçlarını yorumladı. Çandır, girdi maliyetlerindeki artışın hem aylık hem yıllık bazda geçmiş ortalamaların altında kaldığını vurguladı.
TÜİK verilerine göre Mart ayında Tarım-GFE aylık %1,80, yıllık ise %29,73 oranında yükseldi. Bu oranlar, Tarım-GFE’nin yayınlanmaya başladığı 2015 yılından bu yana Mart ayı ortalamaları olan aylık %2,07 ve yıllık %31,86'nın gerisinde kaldı.
Alt kalemlerde yatay seyir
Mart ayında tarımsal üretimde kullanılan mal ve hizmetler %2,08 oranında artarken, yıllık yükseliş %29,10 oldu. Tohumda %2,67 aylık ve %41,55 yıllık artış görülürken, enerji giderleri aylık %1,17 düşüş gösterdi. Gübre fiyatları %1,23 oranında artarken, tarım ilaçlarında %1,90’lık artış dikkat çekti. Yem fiyatları da aylık %3,93 arttı. En dikkat çekici yükseliş ise veterinerlik hizmetlerinde oldu: %4,31 aylık, %55,87 yıllık artış.
Yatırım girdilerinde ise artış sınırlı kaldı. Mart ayında bu kalemde %0,15’lik bir yükseliş olurken, yıllık bazda artış %33,53 seviyesinde gerçekleşti. Çandır, son aylarda bu kalemlerde genel olarak durağan bir seyir izlendiğini belirtti.
Üretici açısından pozitif tablo
Tarımsal Üretici Fiyat Endeksi (Tarım-ÜFE) ise Mart ayında %6,91 artarken, yıllık bazda %31,54’e ulaştı. Bu oranlar, son 10 yılın Mart ayı ortalamalarının üzerinde. Çandır, "Uzun süredir üretici fiyatları, girdi maliyetlerinin gerisinde kalıyordu. Mart ayında bu trend tersine döndü, üretici lehine bir tablo oluştu" dedi.
Ancak Çandır, sadece girdi maliyetlerinin değil, tüm üretim kalemlerinin göz önüne alınması gerektiğinin altını çizdi. “Tarımsal sürdürülebilirlik için genel giderlerin kontrolü de şart” dedi.
İmalat sanayinde enflasyon daha sert
Mart ayında yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) %1,88, yurtdışı üretici fiyat endeksi (YD-ÜFE) ise %4,06 oranında artarken, tarıma dayalı imalat kalemlerinde %2,31’lik bir artış yaşandı. Çandır, bu farkların sanayideki maliyet artışının tarımsal üretimi aştığını gösterdiğini ifade etti.
Mart ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık %2,46, yıllık %38,10 arttı. Gıda enflasyonu %4,94 aylık, %37,12 yıllık olarak gerçekleşti. İşlenmemiş gıda fiyatları %10,17, yaş meyve ve sebzede ise %16,03 artarak yıllıkta %62,46’ya ulaştı. Çandır, “Bu veriler, tüketici enflasyonunun üreticiyi geride bıraktığını göstermeye devam ediyor” dedi.
