Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2024 yılı Kültür Ekonomisi ve Kültürel İstihdam verilerini açıkladı. Buna göre, toplam kültür harcamaları 2023’e kıyasla yüzde 83,3 artarak 408 milyar 339 milyon 432 bin TL seviyesine ulaştı. Kültür harcamalarının gayrisafi yurt içi hasıladaki payı ise yüzde 0,9 olarak belirlendi.
Toplam kültür harcamalarının neredeyse yarısını oluşturan devlet harcamaları, 2024’te bir önceki yıla göre yüzde 76,1 artarak 200 milyar 369 milyon 171 bin TL oldu. Bu harcamaların yüzde 67,8’i merkezi devlet bütçesinden sağlandı. Genel devlet harcamalarında en yüksek pay yüzde 17,7 ile kültürel miras alanına ait.
Hanehalkının Kültür Harcamaları Hızla Artıyor
Hanehalkları, 2024 yılında kültür harcamalarını yüzde 91,5 artırarak 203 milyar 807 milyon 948 bin TL seviyesine çıkardı. Harcamaların dağılımına bakıldığında, bilgi işleme ekipmanları yüzde 25, kültürel hizmetler yüzde 24,3, kitaplar yüzde 18,1 oranında pay aldı.
Kültürel sektör girişimlerinin faktör maliyetiyle katma değeri de yüzde 73,9 artarak 188 milyar 547 milyon 288 bin TL olarak kaydedildi. Katma değerin en yüksek paya sahip alanları; kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması yüzde 20,7, sinema filmi, video ve televizyon yapımcılığı, ses kaydı ve müzik yayımı yüzde 13,1, mimarlık faaliyetleri yüzde 11,6 olarak sıralandı.
Kültürel Mal Ticareti Yükselişte
2024 yılında kültürel mal ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 8,1 artarak 9 milyar 876 milyon 466 bin dolar, ithalat ise yüzde 166 artışla 7 milyar 336 milyon 440 bin dolar oldu. İhracatın toplam ihracat içindeki payı yüzde 4,2, ithalatın toplam ithalat içindeki payı ise yüzde 2,3 olarak hesaplandı. El sanatları, hem ihracat hem ithalat açısından öne çıkan alan oldu.
Kültürel İstihdamda Artış
Kültürel istihdam 2024’te yüzde 6,5 artarak 957 bin kişi seviyesine ulaştı. Toplam istihdam içindeki payı ise yüzde 2,9 oldu. İstihdamdaki bireylerin yüzde 52,2’si erkek, yüzde 47,8’i kadınlardan oluşuyor. Eğitim dağılımına göre; yüzde 45,4’ü yükseköğretim, yüzde 30,5’i lise altı, yüzde 24,1’i lise ve dengi meslek okulu mezunlarından meydana geldi.
Kültürel istihdamın yüzde 79,9’u kültürel mesleklerde, yüzde 20,1’i ise kültürel olmayan mesleklerde görev yapıyor. Çalışanların dağılımı; el sanatları yüzde 32,6, mimar, planlamacı, harita mühendisi ve tasarımcılar yüzde 19,2, yazar, gazeteci ve dil bilimciler yüzde 8,2 şeklinde gerçekleşti. Kadın istihdamının en düşük olduğu alan yüzde 28,2 ile sanat, kültür ve mutfak ile ilgili yardımcı profesyoneller, en yüksek olduğu alan ise yüzde 77,7 ile diğer dil öğretmenleri oldu.
