Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı öğretim görevlisi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Aynur Özge, yaşlandıkça şeker değerinin neden düştüğünü, ne yapılması gerektiğini anlattı.
Yaş ilerledikçe vücuttaki pek çok sistem gibi kan şekeri dengesini sağlayan mekanizmaların da değişime uğradığına dikkat çeken Prof. Dr. Aynur Özge, bu durumun bazen hipoglisemi olarak bilinen kan şekeri düşüklüğüne yol açabildiğini belirterek, ne yapılması gerektiğini şöyle anlattı:
TÜM ORGANLARIMIZA ENERJİ SAĞLAR
"Kan şekeri, vücudun ana enerji kaynağı olan glukozu ifade eder. Glukoz, yediğimiz gıdaların sindirilmesi sonucunda kana karışır ve beyin dahil tüm organlarımıza enerji sağlar. Hipoglisemi, kandaki glukoz seviyesinin normalin altına düşmesi durumudur. Normal kan şekeri değeri 70-100 mg/dL arasındadır. Hipoglisemi sıklıkla 70 mg/dL altında kabul edilir. Belirtileri: halsizlik ve yorgunluk, titreme, terleme, çarpıntı, baş dönmesi ve sersemlik, konsantrasyon güçlüğü ve kafa karışıklığı, ileri düzeyde bilinç kaybı ve bayılma.
YAŞLA BİRLİKTE KAN ŞEKERİ NEDEN DÜŞER?
Yaş ilerledikçe pankreas İnsülin salgılama kapasitesini etkileyebilir. Kan şekerini düzenleyen hormonlarda dengesizlik ortaya çıkabilir. Düzensiz öğünler veya uzun süreli açlık kan şekerinin düşmesine yol açabilir. Hasta bazen kendisi hazırlayamadığı, bazen gıdaya erişimi kısıtlı olduğu, bazen de yemek yemeği unuttuğu için kan şekeri düşebilir.
İLAÇ KULLANIMI
Diyabet tedavisinde kullanılan ilaçlar (insülin veya oral antidiyabetikler), yaşı ilerlemiş bireylerde kan şekerinin fazla düşmesine neden olabilir. Tansiyon ve kalp ilaçları bazen kan şekeri dengesini etkileyebilir.
Yaşlanan böbrek ve karaciğerin glukoz metabolizmasındaki etkinliği azalabilir. Sarkopeni (kas kaybı) ve hareketsizlik nedeniyle enerji ihtiyacı düşer, bu da kan şekeri dengesizliğine neden olabilir.
YAŞ ALAN BEYİN İÇİN HİPOGLİSEMİNİN ETKİLERİ
Kan şekerinin düşmesi beynin enerji ihtiyacını karşılayamaz hale gelmesine neden olur. Bu durum:
Bilişsel Fonksiyonlarda Azalmaya: Dikkat eksikliği, unutkanlık ve kafa karışıklığı görülebilir.
Beyin Hasarı Riski: İleri hipoglisemi durumları uzun vadede nöronlara zarar verebilir.
Denge ve Koordinasyon Problemlerine: Ani kan şekeri düşüklüğü düşmelere ve yaralanmalara neden olabilir.
HİPOGLİSEMİ DURUMUNDA NE YAPMALI?
İlk önlem olarak 15-20 gram glukoz alın. 1 tatlı kaşığı bal veya 1 bardak meyve suyu kan şekerini hızlıca yükseltir. 15 dakika bekleyip kan şekerini kontrol edin. İyileşme yoksa tekrar 15 gram glukoz alın. Uzun vadeli enerji için protein ve kompleks karbonhidrat tüketin. Bir dilim tam tahıllı ekmek veya yoğurt kan şekerini dengeler.
HİPOGLİSEMİYİ ÖNLEMEK İÇİN ÖNERİLER
Düzenli beslenin. Uzun süreli açlıktan kaçının. 3 ana öğün ve ara öğünlerle günde 5-6 kez yemek yiyin.
glisemik indeksi yüksek gıdalardan kaçının. Beyaz ekmek, şekerli yiyecekler kan şekerini hızlı yükseltip düşürebilir. Protein ve lif ağırlıklı beslenin:
Protein kaynakları (yumurta, yoğurt, et) ve lifli gıdalar (sebze, tam tahıllar) kan şekerini düzenler.
İLAÇLARI DOKTOR KONTROLÜNDE KULLANMAYA ÖZEN GÖSTERİN:
Diyabet ve tansiyon ilaçlarınızı doktorunuzla birlikte değerlendirin. Su tüketimini ihmal etmeyin. Vücudun sıvı dengesini koruyarak metabolizmanızı destekleyin. Yaş ilerledikçe kan şekerimizi düzenleyen mekanizmalar yavaşlar, ancak bu durum bilinçli bir beslenme ve yaşam tarzı ile kontrol altına alınabilir.
Belirli aralıklarla kan şekerinizi ölçtürün. Düzenli ve dengesiz kan şekeri sorunlarında mutlaka doktorunuza danışın. Düşük tansiyon ve hipoglisemiye yatkınlığınız varsa ani hareketlerden kaçının ve beslenmenize dikkat edin."
